NOG IN OPBOUW

In mijn verzameling heb ik enkele fraaie blauwdrukken. Juweeltjes. ....  Direkt onderstaand een pagina uit Donald Duck waarin het proces van kleuring, plastic blad en door die twee op elkaar te leggen kwam het uiteindelijke beeld.

Verder op deze pagina staan twee blauwdrukken van twee Douwe Dabbert album covers.

Helemaal onderaan is een beschrijving van het blauwdrukproces.

Halverwege de jaren ’60, stapte men over op het met de hand inkleuren van zogenaamde blauwdrukken. De stripillustratie werd gefotografeerd en van het fotonegatief werd een positief gemaakt; de zogenaamde lijnfilm. Dit was een vel ‘plastic’ waarop de gehele pagina zichtbaar en leesbaar was. Vergelijk ‘t maar met een tekening in zwarte lijnvoering die op een volledig doorzichtig vel is gemaakt. Deze positieve lijnfilm werd vervolgens op blauwdrukpapier gelegd. Dit was een vel dun aluminium dat, speciaal vervaardigd door papierfabriek Schoellershammer, aan beide zijden beplakt was met papier. Vervolgens werd een kant met een speciale lichtgevoelige vloeistof ingesmeerd, de lijnfilm werd er opgelegd en dankzij UV-licht verscheen een afdruk van de strippagina op het papier. Dan kon het inkleuren met plakkaatverf beginnen. Keurig tussen de lijntjes…

Met de doorzichtige lijnfilm eroverheen zag men dan precies hoe de strip in druk zou verschijnen. Die aluminium laag overigens was om te voorkomen dat het papier kon krimpen of uitzetten wanneer er van temperatuursverandering sprake was. Vervolgens ging de lijnfilm eraf, deze zou even later als zwarte tint (K) tijdens het drukproces dienst doen, en de ingekleurde blauwdruk werd gescand naar de drie hooftinten:  M, C en Y, waarna van iedere hoofkleur een aparte kunststof film werd gemaakt. Deze films werden vervolgens door een lithograaf overgezet naar de cilinders, waarlangs het papier werd geleid tijdens het drukken. 

Om een strip in kleur te drukken moest je dus 4 van die drukpaten maken, voor elk basiskleur 1. De tekenaar maakte daarvoor de zwart-tekening op tekenpapier die op formaat fotografisch overgezet werd op film, meestal zonder raster. De inkleuring gebeurde dan op een blauwdruk, dat was een afdruk in blauw speciaal om in te kleuren omdat dit soort licht-blauw niet werd opgepikt door de fotogravure. Die inkleuring werd dan fotografisch omgevormd naar de 3 drukplaten. De afdruk in puur zwart zorgde voor een duidelijke omlijning van de strip die we nog steeds kennen. Deze blauwdruk-techniek werd tot 2000 nog veelvuldig gebruikt. 

Cromalins

Chromo's:  Een papiersoort die extra gevoelig is om de juist waarden van kleuren weer te geven. De volle benaming is Cromalin en is een merknaam van de fa. Du Pont en is een in Amerika ontwikkeld foto-mechanisch proefsysteem.  Aangezien het systeem lange tijd het enige bruikbare systeem was is men de merknaam in de praktijk gaan gebruiken als produktnaam. Het Maggi-effect  en ook Spa-rood is zo’n voorbeeld.

Wat Cromalin in grote lijnen deed, is het maken van een kleurenproef van de films van een 4-kl. Litho zonder, dat je beelddragers (platen) hoefde te maken en te gaan drukken op een proefpers of productiemachine. Hiermee bespaarde je dus enorm veel tijd en geld.

Vanaf het begin was er altijd een levendige discussie, in hoeverre zo’n “immitatie-proef”  wel een goede voorspelling van het uiteindelijke drukresultaat zou zijn. Later zijn er meer systemen ontwikkeld, zoals MatchPrint van 3M en Agfaproof van Agfa. Die allemaal het zelfde deden. Het grappige is, dat men de eindproducten van deze systemen ook Cromalins bleef noemen.

Inmiddels is dit alles natuurlijk achterhaald door digitale technieken. Tegenwoordig print men op een ink-jet printer in no-time een kwalitatief full-color beeld uit van een plaatje. De printers manipuleert men zodanig met speciale software, dat er een beeld uitkomt, wat een uitstekende overeenkomst heeft met het uiteindelijke drukresultaat. Men kan dan in de software eenvoudig kiezen voor een resultaat in vellen- of rotatie-offset, of in diepdruk, of welke andere druktechniek dan ook.